دکتر نارنجي‌ها معتقد است که درمان شيشه بسيار سخت است

  خانواده‌ها زودترمداخله کنند

اولين قتل امسال که روز پنجم فروردين ماه به وقوع پيوست، يک قتل شيشه‌اي بود؛ مرد 31 ساله‌اي بر اثر توهم ناشي از مصرف شيشه زن 29 ساله‌اش را با 17 ضربه چاقو در حمام از پاي درآورد.

اولين قتل امسال که روز پنجم فروردين ماه به وقوع پيوست، يک قتل شيشه‌اي بود؛ مرد 31 ساله‌اي بر اثر توهم ناشي از مصرف شيشه زن 29 ساله‌اش را با 17 ضربه چاقو در حمام از پاي درآورد.کم نيستند جرم و جناياتي که مصرف شيشه منشا آنهاست. چون اين ماده صنعتي اعتياد‌آور اين روزها بين جوانان رواج بيشتري پيدا کرده است و براثر تصور غلطي که وجود دارد خيلي‌ها هنوز هم بر اين باورند که شيشه يک ماده شادي‌زاست که اعتيادآور نيست؛ درحالي که اين ماده محرک و مخرب پس از چند بار مصرف وابستگي به همراه مي‌آورد و به دليل تاثيرات شديدي که روي مغز مي‌گذارد زندگي فرد را دچار اختلالات جدي مي‌کند. دکتر هومان نارنجي‌ها کارشناس مرکز تحقيقات سوءمصرف و وابستگي به مواد مخدر دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي است که سال‌ها وقت خود را براي مبارزه با گسترش مواد مخدر و درمان بيماران گذاشته است.در گفت‌وگويي که با او داشتيم نشانه‌ها و زيان‌هاي خطرناک اعتياد به شيشه را جويا شديم.

بيشترخانواده‌ها يک‌سري نشانه‌ها را مثل گوشه‌گيري و انزوا علامت اعتياد مي‌دانند و با ديدن اين علائم روي فرزندانشان حساس مي‌شوند. آيا نشانه‌هاي اعتياد به شيشه با علائم اعتياد به موادمخدر سنتي تفاوت دارد؟

بله، کاملا متفاوت است.در مصرف شيشه انزوا و گوشه‌گيري نداريم. فرد مصرف‌کننده در مراحل اول وابستگي زياد حرف مي‌زند، پرخاشگر، مي‌شود و ساعات خواب و بيداري‌اش به هم مي‌خورد - براي مثال دو روز مي‌خوابد و دو روز بيدار است. همچنين در درازمدت تعادل زندگي اجتماعي، شغلي، خانوادگي و اقتصادي مصرف‌کننده شيشه به هم مي‌ريزد اين افراد چهره‌ تکيده‌اي دارند و خيلي زود پير مي‌شوند؛ چراکه اعضا و جوارح آنها تحليل مي‌روند.

اما گويا توهم از مهم‌ترين عوارض مصرف شيشه است.

بله، توهم و هذيان که با بدبيني و شکاکي شروع مي‌شود از مهم‌ترين علائم مصرف شيشه است. بيماري داشتم که يک دفترچه 40 برگ پر از ريز مکالمات

آمفتامین‌ها در گذشته جنبه دارویی داشته و محققان از تركیبات آن برای تولید انواع داروها استفاده می‌كردند اما از سال 1950 شبكه‌های مافیایی مواد مخدر، از آمفتامین‌ها و تركیبات مواد شیمیایی، ماده مخدر تهیه كرده و ميليون‌ها نفر را به نابودي كشيده‌اند.
آمفتامین‌ها از مواد اعتیادآور هستند كه شكل ظاهری‌شان سفید و یا خاكستری (كپسول و قرص) است. اين مواد از طريق استنشاق، دود كردن، تزریق یا حل درون مایعات و خوراكی‌ها مصرف می‌شود.
براساس گزارش‌هاي موجود هم اكنون، بیش از 10 میلیون نفر در دنیا آمفتامین مصرف می‌كنند.
برخی از روانپزشكان بر این باورند كه آمفتامین‌ها اثر مخربی بر سیستم اعصاب مركزی فرد دارد. به طوری كه بر مكانیسم‌های نور و شیمیایی بدن كه مسئول تنظیم اشتها، ضربان قلب، فشار خون و دمای بدن است اثر منفی می‌گذارد.
آنان معتقدند این مواد مخدر در كوتاه مدت موجب احساس اضطراب، افسردگی و خستگی پس از استعمال آن در فرد می‌شود. همچنین افزایش ضربان قلب و تنفس، اختلال در دید، خشكی دهان، سرگیجه و خشونت، مرگ ناگهانی و سكته قلبی از عوارض مصرف این مواد است. به اعتقاد دكتر غلامعباس اختری استاد دانشگاه علوم پزشكی تهران، مصرف آمفتامین در دراز مدت موجب توهم، وحشت، كـاهش وزن، آسیب به مغز و حافظه، تشنج و مرگ می‌شود.
وی با بیان این‌كه نیمی ‌از جمعیت ایران جوانان و نوجوانان هستند، هشدار مي‌دهد: این گروه از جمعیت كشور مهمترین هدف شبكه‌های مافیای مواد مخدر برای آلوده كردن و وابستگی شدید به اعتیاد است.
به گفته این روانپزشك یكی از عوارض روانی این نوع مواد مخدر، ایجاد بیماری روانی شبیه اسكیزوفرنی شامل توهمات بینایی، شنوایی، بدبینی و پرخاشگری است. وی با بيان این‌كه احساس كرم زدگی، توهمی‌است كه میان مصرف كنندگان آمفتامین‌ها رواج دارد، مي‌گويد: علت اين توهم اثر محرك شیشه روی مغز است و توهم كرم زدگی و وجود كرم‌هایی كه همه بدن و صورت را می‌خورند تا آنجا شدید مي‌باشد كه ممكن است باعث شود شخص در حالت توهم ناشی از شیشه به خودش آسیب شدید وارد كند. همچنين بايد توجه داشت: مصرف آمفتامین‌ها یا شیشه با خلوص پائین كه مخلوط با مواد دیگری از جمله شكر یا جوش شیرین است عوارض شدیدتری نسبت به آمفتامین خالص دارد. پارگی رگ‌ها، گرفتگی عضلانی و عفونت پوستی از عوارض جدي این نوع مواد مخدر به شمار مي‌رود.

مدير جمعيت تولد دوباره با بيان اينكه برنامه اشتغال با حمايت ستاد مبارزه با مواد مخدر در حال پيگيري است، افزود: كميته اشتغال معتادان بهبوديافته بزودي زير نظر دفتر مشاركت‌هاي مردمي ستاد تشكيل مي‌شود.

عباس ديلمي‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار «آسيب‌هاي اجتماعي» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، درباره لزوم شكل‌گيري اشتغال حمايت شده براي معتادان بهبود يافته، توضيح داد: از اين زمان به بعد فضاي اشتغال جديدي براي معتادان بهبوديافته ايجاد مي‌شود در اين فضا ضمن جلوگيري از بازگشت معتاد به مصرف دوباره مواد، نوع اشتغال نيز اشتغال گروهي و همراه با نظارت يك نفر بر روند درمان آنها است.

وي همچنين درباره موضوع اعطاي مسكن مهر به معتادان بهبوديافته، گفت: معتادان بهبوديافته مي‌توانند تحت عنوان تشكل‌هاي تعاوني مسكن مهر براي دريافت مسكن درخواست‌هاي خود را ارائه دهند.

مدير عامل جمعيت تولد دوباره توضيح داد: كانديداهاي اعتياد معمولا از خانواده‌هاي پرخطري هستند كه در آينده احتمال بالايي براي اعتياد اعضاي آن برآورده مي‌شود لذا بايد برنامه‌هاي پيشگيري را بر اين گروه‌هاي پرخطر متمركز كرد تا با ارتقاي زندگي خانواده‌هاي پرخطر و ايجاد اشتغال براي معتادان نه تنها براي ترك اعتياد در معتادان انگيزه و تشويق ايجاد شود بلكه احتمال ورود ديگر اعضاي خانواده به اعتياد را هم كم مي‌كند.

به گفته مدير جمعيت تولد دوباره، در حالي تنها دو مركز اقامتي ترك اعتياد به شيشه در تهران فعاليت مي‌كنند كه براي زنان و همچنين در شهرستان‌ها چنين مراكزي وجود ندارد.

عباس ديلمي‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار«آسيب‌هاي اجتماعي»خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با تاكيد بر كمبود مراكز درمان اقامتي شيشه اظهاركرد: در كشور تنها دو مركز ترك اعتياد به شيشه توسط جمعيت تولد دوباره فعاليت مي‌كنند و اين موسسات داراي كادر تخصصي پزشكي و مددكاران اعتياد نيز هستند لذا جمعيت تولد دوباره آمادگي لازم را براي آموزش‌دهي به مراكز اقامتي مايل به فعاليت در اين حوزه نيز دارد.

وي با اشاره به اينكه برنامه‌هاي كنوني درمان اعتياد به شيشه شامل درمان سرپايي با الگوي گروه‌درماني و الگوي درمان اقامتي مي‌شود، اظهاركرد: كمپ‌هاي جمعيت تولد دوباره ارتقا يافته مدلهاي قديمي درمان هستند به گونه‌اي كه با تركيبي از معتادان گروه همتا و متخصص‌ها به فعاليت مي‌پردازند، اين در حالي است كه مراكز اقامتي شيشه تنها همين دو مركز هستند و كمپهاي سنتي با وجود بستري كردن معتادان شيشه برنامه‌ي خاصي را براي آنها ندارند.

دستگاه‌هاي مرتبط بهداشتي از سه سال پيش خود را در مقابل مخدرهاي صنعتي به روز نكردند

ديلمي‌زاده با تاكيد بر اينكه سيستم بهداشتي در مقابل جريان مخدرهاي صنعتي نتوانست خود را به روز كند، افزود: اگرچه در سال 1386 كمتر از يك درصد مصرف‌كنندگان مواد مخدر به مواد مخدر صنعتي اعتياد داشتند اما از سال 1387 روند رو به رشد مصرف آن شروع و در سالهاي 1387 و 1388 با روند روبه رشدي روبه‌رو شد و به همين دليل تجهيز شدن در برابر مخدرهاي صنعتي بايد از سه سال گذشته اتفاق مي‌افتاد.

به گفته عباس ديلمي‌زاده اكنون به علت بي‌پاسخ ماندن بسياري از نيازهاي درماني معتادان به شيشه شاهد گسترش درمانهاي غير مجاز شده‌ايم كه مي‌توان با ايجاد تنوع در مدلهاي درماني و بالا بردن دسترسي به خدمات درماني شاهد تعطيلي برنامه‌هاي غير مجاز در اين زمينه بود.

وي بابيان اينكه مافياي مواد مخدر با نام‌هاي وسوسه‌ كننده مثل ice، speed و ... جوانها را به مواد مخدر صنعتي جذب مي‌كند، افزود: مواد مخدر صنعتي نام‌هاي تجاري را با خود يدك مي‌كشاند كه قبح ترياك يا حشيش را ندارد و از طريق اين نام‌هاي وسوسه كننده براي جوانها بازار جديدي ايجاد مي‌كند

معاون پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی کشور از آمادگی بهزیستی برای واگذاری TCها که نوعی اماکن درمانی و خانه‌های میان راهی ویژه معتادان شیشه هستند، به بخش خصوصی خبر داد.

به گزارش تهران امروز فرید براتی سده از آمادگی سازمان بهزیستی کشور برای واگذاری تصدی TCها و خانه‌های میان راهی به بخش خصوصی می‌گوید:TCها مکان‌هایی هستند که معتادان به شیشه به مدت 60 تا 90 روز در این مکان‌ها اقامت می‌کنند و تیم متخصص درمانگر روی شخصیت و باور آنها کار می‌کند. به‌نوعی می‌توان گفت که معتاد در این مراکز 40 روز هر ساعت و دقیقه برنامه دارد. هرچند که در کشورمان اقامت در این بازه زمانی فشرده زیاد جا نیفتاده و مرسوم نیست.

TC مرحله بازسازی شخصیت معتاد به شیشه است
براتی با بیان اینکه قبل از ورود به مرحله TC باید ابتدا سم زدایی انجام شود، گفت: در TC ما چیزی به عنوان دارو و تجویز دارو یا شبه دارو نداریم.

در این مکان معتاد تا 60 روز حق ملاقات ندارد و شخصیت فرد بازساز می‌ شود. پس از اتمام مرحله TC دیگر فرد معتاد به شیشه آمادگی ذهنی دارد تا وارد اجتماع شود ولی در این میان این معتادان اغلب فاقد شغل و حتی سرپناه هستند که پس از مرحله TC در همه جای جهان خانه‌های میان راهی تعریف شده است.

براتی در مورد خانه‌های میان راهی گفت: در این خانه‌ها خدمات سلامت روانی مبتنی بر جامعه ارائه می‌شود. به عنوان نمونه اقامت، تغذیه و حضور روانشناس جزوی از خدمات ارائه شده در خانه‌های میان راهی است.

اهمیت وجودی خانه‌های میان راهی از این بابت است که معتادی که از مرحله TC با موفقیت خارج شده دچار انزوای اجتماعی و فاقد مهارت‌های زندگی است که باید در طول مدت بازتوانی و توانبخشی در خانه‌های میان راهی اترزاق کند. گاها شاید جامعه هیچ‌گاه این فرد را نپذیرد ولی نباید در این خانه‌ها به روی این افراد بسته باشد.

معاون پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه هم اکنون یکی از موفق‌ترین TCهای کشور در مشهد مقدس فعال است گفت: برای ایجاد هر TC که ظرفیت 30 تا 40 معتاد را داشته باشد حدود 300 میلیون تومان اعتبار لازم است. میانگین پذیرش هر خانه میان راهی هم حدود 15 نفر است که هزینه هر معتاد به طور ماهانه حدود 200 هزار تومان تمام می‌شود

به گزارش خبرگزاري فارس به نقل از روابط عمومي بهزيستي استان زنجان، گل‌نساء آقامحمدي اظهار داشت: مصرف شيشه مي‌تواند سبب ايجاد مشكلات متعددي چون افزايش ضربان قلب، ضربان نامنظم قلب، افزايش فشار خون و صدمه ديدن رگ‌هاي مغز ناشي از سكته مغزي، افزايش دماي بدني و تشنج براي فرد مصرف‌كننده شود.
وي افزود: مصرف كنندگان اين ماده در مواردي نيز دچار دوره‌هايي از پرخاشگري، اغتشاش فكري و بي‌خوابي شده و كساني كه به اين ماده وابسته ‌شوند، دچار اختلالات جدي در روابط اجتماعي و شغلي مي‌شوند.
معاون امور فرهنگي و پيشگيري بهزيستي استان زنجان جنون و روان پريشي را از ديگر اثرات مصرف شيشه برشمرد و بيان داشت: با توجه به اينكه حالت تحمل در برابر تاثيرات متامفتامين ظرف چند دقيقه به وجود مي‌آيد فرد مصرف كننده سعي مي‌كند تا با مصرف مكرر و در فواصل كوتاه خود را در حالت سرخوشي نگه دارد.
آقامحمدي در آستانه فرار سيدن هفته مبارزه با مواد مخدر با هشدار به جوانان در زمينه مصرف شيشه اظهار داشت: شيشه يك ماده محرك بسيار قوي است كه مصرف مقادير كم آن نيز مي‌تواند سبب بي‌خوابي، افزايش فعاليت و كاهش اشتها شود.
وي ادامه داد: در صورت استفاده از شيشه سرخوشي ناشي از رها شدن و افزايش بسيار زياد يك ماده شيميايي و انتقال‌دهنده امواج عصبي در مغز صورت مي‌گيرد، كه ناشي از "دوپامين" است.
معاون امور فرهنگي و پيشگيري بهزيستي استان خاطر نشان كرد: افزايش دامنه توجه و كاهش خستگي، افزايش فعاليت، كاهش اشتها، سرخوشي و نشئگي، تنفس تند، افزايش شديد دماي بدن، پرحرفي، افزايش انرژي، تهوع و استفراغ، خشمگين شدن و اختلالات مختلف از آثار مصرف كوتا‌ه‌مدت شيشه است.
وي با تأكيد بر درمان و رهايي مصرف كنندگان از اين ماده مخرب عنوان كرد: در حال حاضر موثرترين درمان براي معتادان به "متامفنامين"، درمان شناختي رفتاري است در اين روش هدف آن است كه به بيمار كمك شود تا به اصلاح نحوه تفكر، انتظارات و رفتارهاي خود بپردازد و در عين حال مهارت‌هاي مقابله با فشار رواني در زندگي را در خود تقويت كند.
آقامحمدي ادامه داد: اگر چه درمان دارويي اختصاصي براي اعتياد به "متامفتامين" وجود ندارد ولي استفاده از داروهاي ضد افسردگي در درمان علائم افسردگي افرادي كه اخيرا مصرف‌زدگي شديد اين ماده را كنار گذاشته‌اند، مفيد است.
وي اظهار داشت: مسموميت حاد ناشي از مصرف اين ماده به مغز، هيجان زدگي شديد و احساس وحشت را مي‌توان با قرار دادن فرد در محيط آرام و استفاده از داروهاي ضد اضطراب كنترل كرد